Organisaties moeten activistisch worden.

‘Ik was zo ontdaan, dat ik wel iets moest doen’, zegt Bas Timmer tegen me, nadat hij me het schokkende verhaal vertelt over de vader van een vriend die dakloos was geworden en door onderkoeling stierf. ’Ik ben modemaker en ik kan niks anders, dus ik ging iets maken dat daklozen warm houdt. Het werd een combinatie tussen een slaapzak, tas en jas. Vervolgens heb ik die aan een zwerver gegeven, die er zo blij mee was, dat ik besloot er honderd te maken.’ Zo ontstond de sociale onderneming ShelterSuit. Inmiddels verspreiden ze Sheltersuits van Lesbos tot New York en is het een bedrijf met vijftien statushouders in dienst.

Als ik na dit verhaal van Bas thuiskom maakt zich een ontevreden gevoel van me meester. Wat doe ik zelf? Hoe draag ik zelf eigenlijk bij aan de grote maatschappelijke vraagstukken? Groeiende sociale ongelijkheid, de steeds onheilspellendere berichten over klimaatverandering, verdergaande polarisatie. In de organisaties die ik begeleid, lijkt het wel of deze vraagstukken niet spelen. Al jaren hoor ik compleet andere thema’s, zoals: we moeten wendbaarder worden, we willen leren beter samen te werken, zelfsturing lukt niet zoals we hoopten. Hoe krijgen we ze mee, is nog steeds de meest gestelde vraag.

De grote vraagstukken van deze tijd maken machteloos. Ten overstaande van overweldigende problemen op wereldschaal ben je als individu maar klein. Toch is wachten op nieuw beleid van overheden of tot wereldleiders iets gaan doen ook geen optie.

Organisaties zijn een mooie behapbare tussenvorm tussen individu en de wereldpolitiek. Daar kun je meer impact en invloed hebben. Stel je voor dat Shell zou besluiten over te stappen op volledig duurzame energie. Of dat ministeries werk zouden bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Wat een effect zou dat hebben. Organisaties moeten activistisch worden.

Betekeniseconomie

Gelukkig zijn er al organisaties die laten zien dat het wel kan. Deze organisaties zetten financiële winst niet meer centraal, ze zetten er maatschappelijke waarde gelijkwaardig naast. Ze dragen bij een andere, nieuwe economie, ook wel de betekeniseconomie genoemd. Daarin staat de behoefte om bij te dragen aan een groter geheel centraal: de wens om van betekenis te zijn. Van betekenis voor de toekomst van deze aarde. Duurzaamheid is bij hen niet langer een dingetje ‘erbij’, maar het ding zelf.

Zo zet vloerenspecialist Interface al in de jaren negentig van de vorige eeuw een doel om zero emissie in 2020 te bereiken. Ondanks dat ze vooral negatieve reacties van hun omgeving kregen, zetten ze door. Inmiddels hebben ze zichzelf voor een nieuwe uitdaging gesteld vanuit het motto: Als de mensheid het klimaat per ongeluk heeft veranderd, kunnen we het dan ook met opzet veranderen? Hun nieuwe missie luidt Climate Take Back: vloeren maken die CO2 uit de lucht halen. De eerste prototypes zijn al ontwikkeld.

Ook chemieconcern DSM is een inspirerend voorbeeld. Het chemiebedrijf is het laatste decennium succesvol getransformeerd in een biotechnologiebedrijf dat voorop loopt in duurzame innovaties, zoals de productie van het lichte, hittebestendige kunststoffen die goed toepasbaar zijn in de auto-industrie, waardoor auto’s lichter worden, minder verbruiken en dus minder CO2 uitstoten.

Engagement

Organisaties zijn verzamelingen mensen als jij en ik. Mensen die geraakt zijn door de vraagstukken van deze tijd. Mensen die geëngageerd zijn. Engagement verbindt je met iets groters buiten jezelf. Je wordt geraakt door een verhaal van een vluchteling, door de klimaatvraagstukken, door sociale uitsluiting en voelt daardoor een drang om dit probleem op te pakken, om ervoor in actie te komen.

Dat is iets anders dan passie. Passie begint meestal in jezelf, met een gevoeld verlangen – zoals bij een reis die je graag zou willen maken, of het verlangen naar een partner. Passie is meer op jezelf gericht dan op je omgeving.

De aanleiding voor jouw engagement ligt juist buiten je.

Doe je mee?

Nieuwsgierig geworden? Wil je meer weten? Kom op 28 juni aanstaande naar de boekpresentatie van mijn nieuwe boek Ben jij al activist? in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Daar ontmoet je mensen van Interface en Sheltersuit en zet je de eerste verrassende stap op weg naar jouw activisme. Welkom.

Je kan je hier aanmelden.