RADICAAL IS … COLLECTIEF

Als mensen me nu vragen hoe het met me gaat, vertel ik wat me bezig houd: mijn ervaring op de A12 met Extinction Rebellion, inclusief de actietraining ervoor en de debriefing nadien. Het blijkt besmettelijk: iemand ging maandag, en anderen overwegen het. Mijn doel is niet om mensen te overtuigen, maar het is mooi meegenomen.

Gisteravond deelde ik bij de debriefing mijn ervaringen met zes anderen. De zuivere vorm - luisteren en niet reageren -, maakt de verhalen indrukwekkender: van politiegeweld, plezier, angst, vermoeidheid, tot zorg voor je kinderen. Daarna was er ruimte voor tops en tips, die opgeschreven en meer dan serieus genomen werden. Kom daar maar eens om in de gemiddelde ‘feedback-ronde’ in organisaties. Zoals de ervaring van te veel boe-geroep naar de politie direct opgepakt werd: we moeten dus empathischer naar de politie zijn en er anderen op aanspreken als we dit zien gebeuren.

Vandaag was ik bij de Masterclass (georganiseerd door SIOO, interuniversitair centrum voor organisatie- en veranderkunde, van Marijke Spanjersberg  over Tussentaal (lees dat boek!). Ze maakte kraakhelder hoe we in de Westerse wereld 23 eeuwen lang taal en concepten hebben ontwikkeld over de binnenkant van de mens. We zijn gepsychologiseerd. Maar taal voor relaties? Die is dun gezaaid. En broodnodig. Juist de focus op de binnenkant van het individu heeft de huidige crises bewerkstelligd. Hoe krijgen we wederkerigheid terug in de taal? vraagt zij zich af. 

Ook in de klimaatdiscussie zie ik dit fenomeen. Zowel in de beschuldigende ‘jij bent zelf ook niet 100% duurzaam’ als in de aandacht voor persoonlijk bewustzijn en verandering van gedrag. Individueel veganistisch eten is waardevol, maar niet genoeg. Kijken naar patronen tussen de systemen van ons voedsel, energievoorziening, onderwijs, zorg en overheid biedt meer soelaas.  De samenhang ontdekken ontschuldigt en geeft daarmee ruimte voor verandering. Daarom is het zo mooi dat er van al die verschillende bloedgroepen mensen samenkomen op en rond de A12.

Bij Extinction Rebellion ervaar ik zorgvuldige aandacht voor individueel welzijn, die direct ook relationeel gemaakt wordt. Wat kunnen wij als collectief doen als jij dit probleem ervaart, is de vraag die steeds weer beantwoord wordt. Op die manier leert de organisatie. Zo ontstonden bijvoorbeeld ‘welzijnsteams’ en mensen die ‘de-escaleren’. Individuele issues worden collectief opgepakt. Ontschuldigen op de A12, het kan. Meer dan boekenwijsheid.